Komitmen Kerajaan Sabah untuk menambah-baik kesejahteraan hidup rakyat Sabah terserlah di dalam Belanjawan 2025, yang di bentangkan oleh Menteri Kewangan Sabah beberapa hari lepas.
Jumlah peruntukan yang besar di sediakan di bawah Belanjawan 2025 yang merangkumi pelaksanaan pelbagai inisiatif, termasuklah: perumahan, bekalan air, bantuan khas bulanan, kesihatan.
Salah satu agenda utama Kerajaan Sabah sediada ialah pembasmian insiden kemiskinan. Justeru itu, di bawah Belanjawan 2025, peruntukan berjumlah RM 488.5 juta di sediakan untuk program pembasmian kemiskinan.
Ini bertujuan untuk menjaga kebajikan golongan miskin dan memastikan mereka tidak terpinggir dari agenda pembangunan serta kemajuan Sabah. Antara lain, peruntukan yang di sediakan adalah:
| Jumlah Peruntukan | Perkara |
| RM 250 juta | Pembinaan sebanyak 3,000 unit Rumah Mesra Sabah Maju Jaya (SMJ) di semua 73 kawasan Dewan Undangan Negeri |
| RM 214 juta | Projek pembangunan kecil bagi pembinaan serta penyelenggaraan infrastruktur dan kemudahan awam di seluruh Sabah |
| RM 19.5 juta | Program Pembangunan Kecil, Program Penyediaan Kemudahan dan pembaikan kawasan MESEJ, Program Ameniti dan Ekonomi Desa, Program Bekalan Elektrik Luar Bandar Alternatif, Program Bekalan Air Luar Bandar Alternatif dan Program Aktiviti Ekonomi Tambahan |
| RM 5,000 | Bantuan one-off sebagai tanda keprihatinan kepada peniaga gerai kecil tepi jalan yang mempunyai lesen perniagaan yang sah |
Pembinaan lebih banyak Rumah Mesra Sabah Maju Jaya (SMJ) akan dapat memberi tempat tinggal yang selesa kepada rakyat Sabah. Tempat tinggal selesa adalah kemudahan asas hidup yang wajar di nikmati oleh rakyat Sabah. There is no place like home.
Menurut Menteri Kewangan Sabah, sehingga Oktober 2024, sebanyak 4,482 buah Rumah Mesra Sabah Maju Jaya (SMJ) telah di bina.
Selain itu, Kerajaan Sabah turut menyediakan peruntukan sebanyak RM 10.05 juta bagi pembinaan perumahan awam mampu milik untuk golongan berpendapatan rendah dan sederhana.
Melalui Lembaga Perumahan dan Pembangunan Bandar (LPPB) Sabah, sejumlah 225 unit perumahan awam akan di bina di beberapa daerah.
Di samping itu, Kerajaan Sabah menyediakan peruntukan sebanyak RM 358.5 juta untuk melaksanakan Program Sentuhan Kasih Rakyat, bagi membantu golongan miskin dan miskin tegar menangani tekanan kos sara hidup yang meningkat tinggi.
Program Sentuhan Kasih Rakyat adalah inisiatif yang baru di perkenalkan oleh Kerajaan Sabah untuk tahun 2025.
Di bawah Program Sentuhan Kasih Rakyat, golongan yang telah di kenal-pasti akan menerima bantuan khas RM 300 sebulan selama satu tahun. Bantuan khas bulanan ini sudah pasti dapat meringankan bebanan kos sara hidup yang di hadapi oleh rakyat Sabah.
Baru-baru ini, laporan Indikator Kos Sara Hidup Malaysia 2023 oleh Jabatan Perangkaan Malaysia (DOSM) menunjukkan daerah-daerah di Sabah merekodkan Perbelanjaan Asas Kehidupan Wajar (PAKW) yang tinggi.
Fakta menarik: Secara ringkasnya, definisi Perbelanjaan Asas Kehidupan Wajar (PAKW) adalah jumlah perbelanjaan yang di perlukan oleh isi rumah untuk menjalani kehidupan wajar yang dapat memenuhi keperluan dan kehendak, serta keupayaan mengambil bahagian dalam masyarakat.
Sebagai contoh. Berbanding 156 daerah di seluruh negara, Lahad Datu telah merekodkan PAKW Bulanan ke-5 tertinggi, iaitu sebanyak RM 5,608.
Angka ini jauh lebih tinggi dari PAKW Bulanan Isi Rumah Malaysia sebanyak RM 4,729, dengan purata saiz isi rumah seramai 3.8 orang. Ini merangkumi kedua-dua PAKW Makanan dan PAKW Bukan Makanan.
Pada masa yang sama, daerah Kinabatangan telah merekodkan PAKW Makanan tertinggi di Malaysia sebanyak RM 2,004.
Dalam bahasa mudah, sungguh mahal untuk menjalani kehidupan selesa di Lahad Datu dan Kinabatangan.
Maka, peruntukan besar berjumlah hampir RM 900 juta untuk program pembasmian kemiskinan berkenaan akan dapat melonjakkan usaha serta momentum Kerajaan Sabah sediada.
Pada bulan Ogos 2024, Ketua Menteri Sabah telah mengumumkan kejayaan Kerajaan Sabah menghapuskan insiden Miskin Tegar di Sabah. Pencapaian kejayaan ini bertetapan dengan matlamat pelaksanaan Pelan Pembangunan Sabah Maju Jaya (2021 – 2025) yang telah di lancarkan oleh Kerajaan Sabah pada bulan Mac 2021.
Ini adalah satu kejayaan yang amat memberangsangkan, memandangkan Sabah merekodkan insiden Miskin Tegar dan Miskin Mutlak tertinggi di Malaysia. Insiden kemiskinan di Sabah adalah satu isu legasi yang di warisi dari generasi ke generasi, dan tidak mudah untuk di rungkai dalam tempoh masa yang singkat.
Namun begitu, dengan jumlah peruntukan besar yang di sediakan, momentum kejayaan awal membasmi Miskin Tegar boleh di bina untuk mengurangkan insiden kemiskinan di Sabah secara menyeluruh.
Seterusnya, Kerajaan Sabah telah memperuntukkan RM 2.607 billion untuk menangani isu-isu legasi yang melibatkan bekalan air dan elektrik, jalan raya dan kemudahan awam, untuk kesejahteraan rakyat Sabah.
Daripada jumlah tersebut, Jabatan Air Negeri Sabah akan menerima peruntukan sebanyak RM 729.79 juta bagi program penyelesaian isu bekalan air, dengan meningkatkan kapasiti dan keberkesanan sistem bekalan air.
Memandangkan bekalan air adalah antara isu utama rakyat Sabah, Kerajaan Sabah telah meningkatkan jumlah peruntukan sebanyak 7%, berbanding RM 679.85 juta di bawah Belanjawan Sabah 2024.
Salah satu punca isu bekalan air di Sabah adalah sistem paip yang sudah usang dan rosak. Oleh kerana itu, menurut laporan Suruhanjaya Air Negara (SPAN), Sabah telah merekodkan Kadar Air Tidak Berhasil/ Non-Revenue Water (NRW) setinggi 55%, iaitu ke-2 tertinggi di Malaysia. Ini bermakna majoriti bekalan air terawat ‘hilang’ dan tidak dapat di nikmati oleh rakyat Sabah.
Sebagai perbandingan, purata kadar NRW nasional adalah 37.2%.
Tambahan lagi, kecurian air juga menjejaskan bekalan air di Sabah. Ini banyak melibatkan koloni setinggan haram yang wujud di merata tempat di seluruh Sabah. Bahkan Pengerusi Universiti Malaysia Sabah (UMS) di laporkan telah mengenal-pasti koloni setinggan yang besar di sekitar UMS sebagai punca masalah bekalan air yang di hadapi oleh UMS.
Pada pertengahan tahun 2024, Kerajaan Sabah telah memulakan operasi membasmi koloni setinggan haram bagi menangani isu-isu kecurian air, elektrik dan kebanjiran penduduk bukan warganegara. Menurut Pesuruhjaya Polis Sabah, ribuan rumah koloni setinggan haram telah dan akan di robohkan di seluruh Sabah.
Selain itu, rakyat Sabah akan turut menikmati bekalan air yang lebih baik menerusi dana dari Kerajaan Malaysia. Menerusi Program Pinjaman Mudah Persekutuan sebanyak RM 174.86 juta, beberapa projek menaik taraf loji rawatan air akan di laksanakan.
Manakala, menerusi Geran Persekutuan sebanyak RM 100.01 juta, program Bekalan Air Luar Bandar akan di laksanakan bagi meningkatkan liputan perkhidmatan bekalan air terawat di kawasan luar bandar Sabah.
Jabatan Kerja Raya Sabah pula akan menerima peruntukan sebanyak RM 424.53 juta untuk pelbagai projek kesejahteraan rakyat dengan pembinaan dan naik-taraf jalan-raya, jambatan dan cerun di kawasan bandar dan luar bandar.
Peruntukan sebanyak RM 75 juta juga di sediakan bagi membina jalan alternatif baru untuk mengatasi masalah kesesakan trafik di antara Pekan Kundasang dan Ranau, serta pembinaan jambatan simen di Pensiangan dan Pitas bagi memudahkan pelajar ke sekolah yang selama ini terpaksa menggunakan perahu.
Sesuai dengan kata-kata Maju Nda Baranti (Kemajuan Berterusan), Kerajaan Sabah mengandakan komitmen dan usaha untuk terus menjuarai kesejahteraan rakyat Sabah. Ini terbukti dengan pembentangan Belanjawan 2025 yang terbesar dalam sejarah Sabah.
Sabah Makmur, Rakyat Sejahtera.
