Oleh: Wan Azrain Adnan
Sektor pelancongan Sabah terus mencatatkan prestasi cemerlang dalam tempoh beberapa tahun kebelakangan ini. Dengan data terbaru dari Jabatan Perangkaan Malaysia (DOSM), momentum pemulihan pasca-pandemik telah memberikan kesan yang besar terhadap ekonomi negeri, terutama melalui peningkatan jumlah pelawat dan perbelanjaan pelancongan.
Lonjakan Ketibaan Pelancong
Jumlah ketibaan pelawat ke Sabah meningkat sebanyak 51.3%, daripada 1.727 juta pada 2022 kepada 2.613 juta pada 2023. Pertumbuhan ini didorong oleh peningkatan ketara pelawat asing, yang melonjak sebanyak 206.5% kepada 858,475, manakala pelawat domestik mencatatkan kenaikan 21.2% kepada 1.754 juta.
Peningkatan Ketibaan Pelancong Asing
Antara negara yang menunjukkan pertumbuhan tertinggi ialah:
- China: meningkat 1,117.5%, berjumlah 78,690 pada 2023.
- Chinese Taipei: meningkat 1,053.4%, berjumlah 22,988 pada 2023.
- United Kingdom & Ireland: meningkat 626.8%, berjumlah 24,727 pada 2023.
- Korea Selatan: meningkat 260.3%, berjumlah 198,703 pada 2023.
Sebaliknya, jumlah pelancong dari Timur Tengah masih rendah, mencatat hanya 1,625 orang (0.2% daripada jumlah pelancong asing). Pasaran Timur Tengah ini jelas menawarkan peluang besar yang belum diterokai sepenuhnya oleh Lembaga Pelancongan Sabah.
Perbelanjaan Pelancongan yang Menggalakkan
Dengan peningkatan jumlah pelancong, perbelanjaan pelancongan di Sabah turut melonjak sebanyak 39%, daripada RM 5.9 bilion pada 2022 kepada RM 8.2 bilion pada 2023. Perbelanjaan pelancong asing menyumbang RM 4.2 bilion, meningkat 56%, manakala pelancong domestik membelanjakan RM 4.0 bilion, meningkat 25%.
Menariknya, terdapat perbezaan corak perbelanjaan antara pelancong asing dan domestik:
| Pelancong | Jenis Perbelanjaan | Jumlah Perbelanjaan |
|---|---|---|
| Pelancong Asing | Penginapan dan makanan & minuman (30.5%) | RM 1,278.9 juta |
| Pengangkutan dan bahan api (28.3%) | RM 1,189.0 juta | |
| Pelancong Domestik | Membeli-belah/perdagangan runcit (47.4%) | RM 1,916.3 juta |
| Penginapan dan makanan & minuman (34.5%) | RM 1,394.5 juta |
Peluang Pekerjaan Bertambah
Sektor pelancongan Sabah terus memainkan peranan penting dalam menyediakan peluang pekerjaan, dengan 22.4% daripada tenaga kerja di Sabah terlibat dalam sektor ini. Pada 2023, peningkatan jumlah pelancong menyumbang kepada penambahan 24,000 pekerjaan, menjadikan jumlah keseluruhan kepada 362,700 pekerja, meningkat 7% berbanding 2022.
Cabaran Menuju Tahap Pra-Pandemik
Walaupun pencapaian 2023 sangat memberangsangkan, sektor pelancongan Sabah masih belum mencapai tahap sebelum pandemik COVID-19. Pada 2019, jumlah pelawat ke Sabah ialah 4.2 juta, pencapaian tertinggi dalam tempoh 19 tahun. Namun, akibat Perintah Kawalan Pergerakan (PKP), jumlah pelawat merosot sebanyak 90% dalam tempoh dua tahun (2019–2021).
Kerajaan Sabah berjaya melonjakkan jumlah pelawat sebanyak 550% dalam tempoh dua tahun (2021–2023), dan momentum ini dijangka terus meningkat pada 2024.
Sokongan Infrastruktur dan Perancangan Masa Depan
Sasaran 3 juta pelawat pada 2024 hampir tercapai, dengan 2.09 juta pelancong direkodkan dalam tempoh Januari hingga Ogos 2024, meningkat 25.7% berbanding tempoh sama pada 2023. Peningkatan ini didorong oleh penambahan penerbangan domestik dan antarabangsa, melibatkan 12 syarikat penerbangan, 19 destinasi antarabangsa, dan lebih 25,000 kapasiti tempat duduk mingguan.
Sepanjang kempen Tahun Melawat Malaysia 2026, Sabah mensasarkan 3.9 juta pelawat dengan jumlah perbelanjaan RM 9.1 bilion. Di bawah Belanjawan Sabah 2025, Kerajaan Sabah memperuntukkan dana untuk pembangunan eko-pelancongan luar bandar, menaik taraf infrastruktur warisan, dan memelihara budaya serta kesenian.
Menaik Taraf Lapangan Terbang
Kerajaan Malaysia turut menyokong sektor pelancongan Sabah dengan projek menaik taraf dua lapangan terbang utama:
- Lapangan Terbang Antarabangsa Kota Kinabalu (LTAKK): RM 442.30 juta, meningkatkan kapasiti terminal kepada 12 juta penumpang setahun.
- Lapangan Terbang Tawau (LTT): RM 130 juta, meningkatkan kapasiti terminal kepada 2.5 juta penumpang setahun.
Kesimpulan
Momentum pencapaian sektor pelancongan Sabah pada 2023 menunjukkan potensi besar untuk terus berkembang. Pencapaian ini bukan sahaja merancakkan ekonomi Sabah tetapi juga menyediakan peluang pekerjaan yang signifikan dan meningkatkan kesejahteraan rakyat. Dengan pelbagai inisiatif yang dirancang, Sabah berada di landasan kukuh untuk mencapai tahap pra-pandemik dan melangkaui sasaran dalam tahun-tahun mendatang.
Sabah Makmur, Rakyat Sejahtera.
