KOTA KINABALU: Masa depan Sabah tidak hanya bergantung kepada sumber semula jadi semata-mata, tetapi kepada pembinaan sistem yang kukuh selaras dengan aspirasi rakyatnya.
Ahli Dewan Undangan Negeri (ADUN) Dilantik Datuk Roger Chin berkata generasi muda Sabah berbakat, berkemampuan, dan bersemangat untuk menyumbang, tetapi mereka memerlukan sebuah kerajaan negeri yang mampu meningkatkan piawaian serta menyediakan peluang.
“Apa yang mereka kekurangan bukanlah keupayaan, tetapi sebuah negeri yang membolehkan mereka berkata, tanpa ragu-ragu, ‘Saya boleh membina masa depan saya di sini,’” katanya ketika perbahasan Belanjawan Sabah 2026 di Dewan Undangan Negeri (DUN) Sabah, hari ini.
Roger berkata tanpa sistem yang kukuh, semua perbincangan mengenai kemajuan hanya akan menjadi janji kosong.
Tegasnya, bajet bukan sekadar angka.
“Ia merupakan pernyataan tentang apa yang kita sanggup perbaiki, piawaian yang kita bersedia tetapkan, dan sejauh mana kita mengambil serius tanggungjawab kita kepada rakyat.
“Perkara yang saya bangkitkan hari ini merujuk kepada asas yang menentukan sama ada sesuatu bajet, termasuk bajet kali ini, benar-benar boleh memberi manfaat kepada rakyat Sabah,” katanya.
Roger menegaskan bahawa cabaran yang dihadapi Sabah bukan disebabkan bencana alam, tetapi akibat sistem yang lemah dan keputusan yang kurang bijak.
Menurutnya, gangguan bekalan elektrik harian, gangguan air, kelulusan yang bergantung kepada siapa yang dikenal, dan institusi yang tunduk di bawah tekanan, mencerminkan kegagalan tadbir urus dan bukannya masalah yang tidak dapat dielakkan.
“Sabah bukan miskin. Sabah telah dilayani dengan kurang baik,” tambahnya, sambil menegaskan bahawa kesabaran dan ketabahan rakyat Sabah tidak harus disalahtafsir sebagai penerimaan.
Roger menyarankan agar piawaian tadbir urus dipertingkatkan dan menegaskan Dewan tidak boleh menerima sistem yang tidak berfungsi.
Beliau berkata sistem perancangan mesti mematuhi undang-undang, kemudahan asas mesti berfungsi dengan baik, syarikat berkaitan kerajaan (GLC) mesti berkhidmat demi kepentingan rakyat, dan kakitangan awam mesti diberi kuasa untuk bertindak secara bebas.
Roger juga menggesa kerajaan membaiki infrastruktur sedia ada sebelum mengumumkan projek baharu. Jalan raya yang rosak berulang kali dan klinik kurang lengkap di kawasan luar bandar perlu diberi perhatian terlebih dahulu.
“Penyelenggaraan bukanlah tanda kekurangan visi. Penyelenggaraan adalah tanda hormat. Jika bajet ini ingin memulihkan keyakinan rakyat, ia mesti mencerminkan disiplin mudah — baiki sebelum bina baru, perbaiki sebelum ditonjolkan, rakyat diutamakan sebelum imej,” katanya.
Mengenai hak perlembagaan Sabah, Roger berkata Perjanjian Malaysia 1963 (MA63) adalah kontrak yang mesti dihormati.
Roger menegaskan hak-hak Sabah di bawah MA63 bukan perkara pilihan, bergantung kepada mood politik, atau barangan tawar-menawar. Ia adalah terma rasmi ketika Sabah menyertai Malaysia, yang telah disahkan melalui dokumen, sejarah, dan pengadilan.
“Peruntukan 40 peratus bukan cadangan. Autonomi bukan hiasan. Kuasa legislatif bukan simbolik. MA63 bukan soal rundingan prinsip. Ia adalah kontrak, dan kontrak mesti dihormati,” kata Roger.
Beliau menambah bahawa Dewan itu sendiri bertanggungjawab untuk memupuk perbahasan terbuka dan pengawasan, sambil menegaskan bahawa kepimpinan sebenar memerlukan keberanian disertai hormat.
“Jika kita mahu rakyat Sabah mempercayai kita, maka kita mesti bertindak sebagai pemimpin yang layak dipercayai,” katanya.
