KOTA KINABALU: Bekas Ketua Menteri Sabah Datuk Yong Teck Lee telah menulis dalam kenyataannya hari ini mengulas mengenai Laporan nahas udara Double Six Nomad 9M-ATZ yang berlaku pada 6 Jun 1976, yang turut mengorbankan Ketua Menteri Sabah ketika itu ,Tun Fuad Stephens bersama beberapa anggota Kabinet negeri.
Kenyataan Yong seperti berikut:
Perlu diingatkan bahawa laporan Australia terdiri daripada dua laporan:- Satu laporan adalah oleh Jabatan Pengangkutan (kerajaan). Satu lagi laporan adalah oleh Government Aircraft Factories GAF (sebuah syarikat komersial di bawah Jabatan Perindustrian dan Perdagangan). GAF ialah pengeluar pesawat Nomad yang dibeli oleh Sabah Air pada tahun 1975.
“Apabila membaca laporan GAF, kita perlu ingat bahawa GAF adalah pengeluar pesawat Nomad.
“Perbezaan dalam peranan ini” antara Jabatan Pengangkutan dan syarikat GAF digambarkan dengan indah oleh Jabatan Pengangkutan Australia dalam laporan (halaman 58, para 8). Inilah konteks yang kita kena baca dalam laporan GAF.
Laporan Jabatan Pengangkutan Australia mengandungi komunikasi dalaman (telegram, memo, beberapa nota bertulis tangan).
Tetapi laporan Malaysia mengandungi terutamanya penemuan dan kesimpulan Penyiasat. Tiada komunikasi dalaman di kalangan pegawai Kerajaan (Persekutuan dan Negeri Sabah) dan Sabah Air disediakan dalam laporan Malaysia.
Malaysia yang mahu laporan itu diklasifikasikan
Laporan Australia di Folio 13 bertarikh 3 Januari 1978 (Australia) mendedahkan bahawa “pihak berkuasa Malaysia meminta laporan itu dianggap sebagai Sulit”.
Oleh itu, tanggungjawab kini terletak pada kerajaan Malaysia untuk menjelaskan mengapa Malaysia telah meminta laporan itu diklasifikasikan di tempat pertama.
Versi Ku Li tiada
Kedua-dua laporan Malaysia dan Australia tidak menyebut detik-detik terakhir sebelum Nomad 9M-ATZ yang malang itu berlepas dari Labuan, iaitu apa yang dikatakan Tengku Razaleigh (pada April 2010 di Kota Kinabalu) secara terbuka mengenai beliau dan dua orang lagi yang turun dari Nomad ke menaiki seorang lagi Nomad (9M-AUA), yang menuju ke Kudat sebelum meneruskan ke Kota Kinabalu.
Laporan Malaysia menyebut beberapa bagasi penumpang dalam Nomad 9M-AUA (penerbangan ke Kudat) ditemui dalam serpihan kapal Nomad 9M-ATZ di Sembulan, Kota Kinabalu.
Fakta ini sendiri memerlukan siasatan terhadap apa yang berlaku di lapangan terbang Labuan. Sebagai contoh, siapa yang telah memuatkan bagasi bukan penumpang ke Nomad 9M-ATZ?
Laporan Malaysia juga menyatakan bahawa Nomad 9M-ATZ telah kekal “di Labuan semalaman”, telah diterbangkan ke Labuan “oleh juruterbang Penerbangan Sabah yang lain pada hari sebelumnya.” Adakah juruterbang ini dipanggil untuk memberi keterangan kepada Jawatankuasa Siasatan?
Tiada muatan berat berlebihan
Laporan Malaysia adalah muktamad bahawa tidak ada lebihan muatan kerana “berat berlepas yang dikira ialah 8065 lbs. Ini adalah di bawah berat berlepas maksimum 8500 lbs. Pesawat telah dimuatkan dalam had berat yang ditetapkan” (mencari no. 6) dalam Kesimpulan (halaman 14).
Oleh itu, Kementerian Pengangkutan Malaysia perlu menjelaskan mengapa, dalam jawapannya kepada Parlimen pada masa lalu, bahawa muatan berlebihan pesawat itu dikatakan menjadi punca nahas udara.
325 paun atau 415 paun?
Perbezaan yang berpotensi relevan antara kedua-dua laporan ialah laporan Malaysia mendapati kawasan Bagasi Belakang mempunyai 325 paun bagasi. Tetapi warga Australia itu mendakwa bahawa Bagasi Belakang ialah 415 lbs. Percanggahan 27.7% ini perlu dijelaskan.
Laporan Malaysia: 325 paun di Bagasi Belakang
Laporan Australia: 415 lbs di Bagasi Belakang. – Foto ihsan Datuk Yong Teck Lee
Lebih banyak maklumat diperlukan tentang “kegagalan luar biasa” (sebelah dalam engsel sayap) yang disebut dalam halaman 8 laporan Malaysia. Pada halaman 8 yang sama, laporan itu menunjukkan beberapa kebimbangan teknikal yang bercanggah.
Laporan Australia dikeluarkan sepenuhnya
Laporan Australia direkodkan telah dilihat secara dalaman di Arkib Negara Australia pada 14.3.2012. Ini adalah tarikh sebenar jawapan Arkib yang diberikan kepada saya pada tahun 2012.
Jawapan itu mengatakan bahawa 110 folio ditahan dalam laporan yang masih diklasifikasikan. Saya kini boleh menyatakan, selepas meneliti laporan Australia, bahawa 110 folio dimasukkan dalam laporan Australia yang dikeluarkan pada 26 April 2023. Dengan kata lain, laporan dikeluarkan Australia itu sendiri adalah sepenuhnya.
Adakah kapal terbang Nomad itu terpaksa menunggu?
Laporan Australia itu mengandungi laporan berita (“SAAT TERAKHIR NOMAD”) oleh Herald pada 11 Jun 1976 dari Kuala Lumpur bahawa “Kemalangan pesawat Nomad yang mengorbankan Ketua Menteri Negeri Sabah Mohamed Fuad berlaku selepas pesawat itu berpatah balik pada pendaratan pertamanya. Ia terpaksa memberi laluan kepada pesawat lain, kata pegawai tersebut.” Versi detik-detik terakhir ini sepatutnya dijelaskan dalam kedua-dua laporan.
Rekod inkues hendaklah dikeluarkan
Memandangkan maklumat yang hilang, saya percaya bahawa kerajaan harus mengeluarkan rekod, termasuk kenyataan saksi dan keterangan, Inkues yang dijalankan di Sabah oleh Majistret kehakiman ke atas kematian orang-orang dalam tragedi nahas udara Double Six. Inkues itu diadakan dalam beberapa bulan selepas nahas udara.
Apa yang relevan ialah, mengapa pesawat Nomad itu dibenarkan terbang sedangkan Jabatan Penerbangan Awam tidak meluluskannya untuk penerbangan pada masa itu?
